28 maart 2020
postmodernisten
Foucault, Barthes,,Lyotard, Kofma, Derrida, Blanchot, Levinas, Baudrillard, Irigaray, Kristeva, Deleuze, Badiou, Rancière…
PRAKTISCH
- Zaterdag 28 maart 2020
- Thermae Palace Oostende
- 9u30-13u30
- Kostprijs voor de volledige dag €30,00 (leden € 27)
- Inschrijven via het inschrijvingsformulier of mail naar: info@camelotvlaanderen.be
Uw mail of bevestigingsmail geldt als inschrijving. Aantal plaatsen is beperkt - Over te schrijven op rekening BE61 7350 5298 4317 van VZW CAMELOT-VLAANDEREN.
Met de term ‘postmoderne filosofie’
wordt het veelzijdige denken bedoeld dat
vanaf het midden van de jaren zeventig
van de twintigste eeuw opgang maakte in
Frankrijk, en dat op enkele jaren tijd de
planeet – of om iets preciezer te zijn: de
West-Europese en Noord-Amerikaanse
universitaire wereld – wist te veroveren.
De meester-denkers in die stroming
waren, onder anderen: Foucault, Barthes,
Lyotard, Kofma, Derrida, Blanchot,
Levinas, Baudrillard, Irigaray, Kristeva,
Deleuze, Badiou, Rancière… Zeggen
deze namen u weinig of niets? Geen erg.
Dat heeft niets te maken met uzelf, wel
met dat postmodernisme. Want hoewel
de postmoderne filosofie op een bepaald
moment ontegensprekelijk erg invloedrijk
was, kon ze echter nooit wedijveren
met haar illustere moderne voorgangers
(Nietzsche, Heidegger, Sartre, Camus),
die zonder meer wereldbefaamd waren.
De doorwerking van het postmodernisme
bleef in eerste instantie vooral beperkt tot
de universitaire echelons van de Westerse
wereld. (Dit is overigens de reden
waarom sommigen deze filosofie tot op
de dag van vandaag ‘elitair’ noemen.) Dat
alles is geen reden om achteloos aan het
postmoderne
voorbij te
gaan.
Wel
integendeel: als je bedenkt dat veel van
de ingrijpende veranderingen waarmee
wij de jongste jaren geconfronteerd zijn
(de voorthollende ‘globalisering’, het
‘verdampen’ van eeuwenoude grenzen
tussen wereldculturen, de vervaging
van begrippen als ‘identiteit’, ‘traditie’,
‘gemeenschap’, ‘geloof’) en van de
nijpende problemen die ermee gepaard
gaan (gevoelens van desoriëntatie en
onzekerheid, wijdverspreid in deze
tijd, de prettige chaos van een op hol
geslagen diversiteit, de bedreiging
die uitgaat van schijnbaar onstuitbare
wereldmigratiestromen, de verruwing
van het politieke klimaat) rechtstreeks
of onrechtstreeks voortkomen uit
of toegeschreven worden aan het
postmodernisme, dan is een grondige
verkenning van dat denken op haar plaats.
Vandaag wordt alles wat ‘postmodern’
heet in verband gebracht met de
genoemde onzekerheden, met verwarring
en universele (culturele) chaos, met
gebrek aan zingeving, nihilisme,
en wat voor ‘onzaligs’ men verder
nog kan bedenken. Nochtans was de
oorspronkelijke bedoeling van alle
postmodernisten nobel en lofwaardig:
ze wilden eens en voorgoed afrekenen
met het onheil van het ‘modernisme’,
ze wilden voorbij
(‘post-’) dat
modernisme geraken. Geef toe, de
ideologieën (en daarop gestoelde partijen
en maatschappijen) die bij het begin
van het modernisme het levenslicht
zagen – marxisme, fascisme, nazisme,
racisme – maar bijvoorbeeld ook een
historisch fenomeen als het negentiendeen
begin-twintigste-eeuwse kolonialisme
(als uitloper van het kapitalisme en,
dus, ideologisch, van het liberalisme),
waren niet bepaald zegeningen voor
de mensheid. De confrontatie met het
bestaan van de naziconcentratiekampen,
in 1945, maar ook met de goelags in de
Sovjet-Unie, vanaf pakweg 1970, hadden
het modernisme totaal gediscrediteerd.
Om die reden ging de postmoderne
filosofen in de tegenaanval, alle zeilen
bijzettend om nieuwe filosofische
perspectieven uit te tekenen, nieuwe,
humane waarden te creëren en filosofieën
te bedenken die niet langer het risico
zouden lopen te ontsporen in totalitaire
politieke systemen. Het postmodernisme
wilde de radicalisering van de waarden
van menselijkheid, tolerantie en
democratie. Of het vandaag in z’n opzet
is geslaagd, in de wereld die zich na
‘11 september’ gaandeweg aan ons
openbaarde (of opdrong – ’t is maar
zoals je ’t bekijkt), is zeer de vraag. Wij
zoeken het samen uit door een paar van de
boeiendste postmoderne denkers aan het
woord te laten: Kofman,
Derrida, Levinas,
Deleuze, Vattimo.
De roden draad in hun denken is de poging om de hedendaagse wereld te benaderen vanuit de idee van de ‘radicale differentie’, zoals zij het zelf noemen – zeg maar: van de bonte en onherleidbare verscheidenheid van de huidige mensheid. Maar is zoiets nu een zegen, na de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en het bolsjewisme, of is het welbeschouwd gewoon een nieuwe vloek, een teken van zwakheid, het voorspel van grootschalige maatschappelijke ellende, of zelfs van cultureel verval? Is het soort ‘verscheidenheid’ dat het postmodernisme aanbeveelt soms geen eufemisme voor uitzichtloze verdeeldheid? Is dat soms niet het ‘cadeautje’ waarmee die postmodernen ons hebben opgezadeld? Zijn we met z’n allen echt postmodern? Of willen we aan het postmoderne juist ontsnappen, nu we stilaan gaan beseffen waarop het wel eens uit zou kunnen draaien?…
Prof. Peter DE GRAEVE
Peter De Graeve
(1959) studeerde
rechten, wijsbegeerte
en politieke filosofie
aan de universiteiten
van Gent, Parijs
(Sorbonne) en
Turijn. In 1994
promoveerde hij
aan de Universiteit
van Straatsburg op een proefschrift over de
Duitse filosoof Martin Heidegger. Hij doceerde
tot 2008 kunstfilosofie en hedendaagse
wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen
en was tot 2012 decaan van de Faculteit
Architectuur en Kunsten van de Associatie
KU Leuven. Vandaag is hij hoogleraar
wijsbegeerte, ethiek en esthetica aan de
Bijzonder Faculteit der Kunsten, KU Leuven.
Hij is ook vast medewerker van de School
voor Comparatieve Filosofie Antwerpen.
Peter De Graeve publiceerde over politieke
filosofie en esthetica. Hij schreef essays over
o.a. fotograaf Carl De Keyzer, beeldende
kunstenaars Jean Bilquin, Ronny Delrue,
Ruben Bellinx, Jan De Wachter, beeldhouwer
Peter Buggenhout. In 2003 publiceerde hij een
Nietzsche-studie: Friedrich Nietzsche. Chaos
en verwording. Begin 2012 verscheen zijn
studie over de filosofie van de vooraanstaande
Franse filosoof Gilles Deleuze: Gilles Deleuze
en het materialisme. In 2017 volgde de
filosofische roman De afvalligen.
Deze dag wordt georganiseerd door de VZW Camelot Vlaanderen werkgroep FILOSOFIE ZONDER GRENZEN
